مشاهده بیمار در طب سوزنی : يک پزشک خوب و دقيق با مشاهده شواهد و علايمي مثل سفتي پوست و بافت زير آن، لاغر شدن عضلات و يا وجود اِدِم (خيز) مي تواند به سرعت نتيجه گيري کند که در اعضاي زانگ فوي بيمار ضعفي وجود دارد. از سوي ديگر، قدرت عضلات و تاندونها نشانه خوبي است که بيانگر خوب بودن کار کبد مي باشد. يک بدن لاغر با شانه هاي باريک نشان دهنده ضعف ريه مي باشد در حالي که وجود يک اسکلت استخواني مستحکم نشان دهنده
قدرت خوب کليه ها مي باشد.
قرمز بودن چشمها عموماً نشان دهنده وجود باد-گرما در کبد مي باشد. ترشح غليظ و زرد رنگ از بيني نشان دهنده باد-گرما در ريه است در حالي که ترشح رقيق و شفاف از بيني نشان دهنده وجود باد- سرما در ريه مي باشد.
در طب سنتي چينTCM) ) مشاهده زبان بيمار نقش بسيار مهمي در تشخيص بيماري دارد. در هنگام معاينه زبان براي تشخيص بيماري بايد تفاوتي بين بدنه زبان و پوشش آن قايل شويم. ظاهر بدنه زبان به ما اين اجازه را مي دهد که از داخل بدن بيمار و نيز در مورد يين (YIN) و قدرت بيمار اطلاعاتي را به دست بياوريم. پوشش زبان اطلاعاتي درباره عدم تعادل متابوليسم (سوخت و ساز) مايعات بدن در اختيار ما قرار مي دهد.
زباني که به رنگ قرمز روشن باشد يک زبان سالم و طبيعي بوده و نشانه اي از سلامت و تعادل خوب فرد مي باشد. اگر قرمزي زبان تشديد شده باشد نشانه ديناميک افزايش يافته فرآيند انرژتيک داخلي بدن مي باشد که بيانگر افزايش حرارت است. اگر قرمزي زبان خيلي شديد باشد و به رنگ زرشکي يا رنگ خون شود بيانگر اختلال در مايعات بدن، کاهش يين (YIN) به خاطر افزايش فعاليت و تشديد شدن حرارت به سمت آتش مي باشد. تغيير رنگ زبان به سمت کبودي يا بنفش نشان دهنده انسداد،احتقان، رکود و يا سرما مي باشد.
يک زبان نرم، متورم و وجود جاي دندان در اطراف آن بيانگر کاهش چي (QI) مي باشد. به علاوه، يک زبان باد کرده و متورم نشان دهنده تجمع خلط در بدن مي باشد. زباني که ظاهر خشن، سفت و به شکل چرم داشته باشد از يک سو بيانگر از دست دادن مايعات بدن مي باشد و از سوي ديگر نشان دهنده احتقان در جريان انرژي بدن است. وجود ترک و شيار بر روي زبان بيانگر بروز صدماتي است که بر اثر افزايش فعاليت يانگ (YANG) و يا حرارت به يين (YIN) وارد شده است.
يک زبان سالم و طبيعي داراي پوششي نازک و شفاف مي باشد. هنگامي که پوشش زبان افزايش يافته و ضخيم شود نشان دهنده ناکافي بودن متابوليسم مايعات بدن در معده مي باشد. افزايش رنگ پوشش زبان بيانگر عدم کفايت در انتقال و جابجايي مايعات بدن مي باشد که منجر به رطوبت بدن مي شود. زبان کمرنگ و روشن نشان دهنده کم خوني بوده و نيز بيانگر کاهش فرآيند ديناميک بدن و سرما مي باشد. زباني که داراي پوشش سفيد و ضخيم باشد نشان دهنده وجود رطوبت و سرما در بدن است. هرچه اثر حرارت در بدن بيشتر باشد تغيير رنگ زبان به سمت زردي بيشتر خواهد بود. همچنين افزايش خشکي بدن همراه با اثرات حرارت زياد بدن مي باشد.
پزشک از طريق زبان مي تواند تشخيص بدهد که آيا مشکل بيمار مربوط به سرما يا گرما است و اينکه آيا مشکل او از خارج بدن وارد شده يا داخلي است.
